Faktoring a inne źródła finansowania przedsiębiorstw

Aby skutecznie zarządzać płynnością finansową firmy i jej dalszym rozwojem, często przedsiębiorca musi sięgnąć po finansowanie z zewnątrz. Opcji na rynku jest wiele – kredyty, leasing, fundusze VC, dotacje, itp. Która z nich jest najlepsza? Jak na tym tle wygląda faktoring? Jak pozyskać środki dla firmy w najbardziej efektywny sposób?

Zanim rozważymy różne sposoby pozyskiwania finansowania dla firmy, przyjrzyjmy się najpierw ich podziałowi i popularności.

Rodzaje źródeł finansowania przedsiębiorstw

Źródła finansowania przedsiębiorstw dzieli się na wewnętrzne (własne) oraz zewnętrzne (obce). Źródła wewnętrzne to nic innego, jak środki, w których posiadaniu jest dane przedsiębiorstwo – m.in. te, które zainwestowane zostały przez właściciela firmy lub które zgromadzono podczas jej funkcjonowania. Korzystając z nich, wydajemy pieniądze własne, nie musimy się martwić o odsetki czy zwrot pieniędzy. To najtańszy i najbardziej bezpieczny sposób finansowania firmy.

Niestety, nie wszystkie przedsiębiorstwa są w tak komfortowej sytuacji, by finansować inwestycje czy bieżącą działalność ze środków własnych. Wtedy niezbędny jest zastrzyk kapitału z zewnątrz, by firma mogła dalej się rozwijać — zwiększyć skalę działania, zdobyć klientów na nowych rynkach, zainwestować w nowe urządzenia czy zwiększyć zatrudnienie.

Najpopularniejsze źródła finansowania firm

Zewnętrzne źródła finansowania przedsiębiorstw obejmują m.in. takie formy jak kredyt bankowy, leasing, faktoring, emisję akcji czy obligacji, dotacje, fundusze venture capital i wiele innych.

Z najnowszego badania Bibby MSP Index, przeprowadzonego jesienią 2022 roku przez Bibby Financial System, wśród małych i średnich firm w Polsce, wynika, że najpopularniejszą formą finansowania zewnętrznego pozostaje leasing i kredyt. Na leasing wskazało aż 49 proc. badanych, korzystających z finansowania zewnętrznego. Na kredyt obrotowy lub inwestycyjny - 38 proc. respondentów, a linię w rachunku – 18 proc.

Z faktoringu korzysta już 14 proc. badanych. Jego popularność szybko rośnie, co potwierdzają także dane Polskiego Związku Faktorów. Z danych raportowanych przez PZF wynika, że w ciągu sześciu miesięcy 2022 roku firmy faktoringowe w Polsce zanotowały blisko 34% wzrost sfinansowanych wierzytelności r/r.

Faktoring a inne źródła finansowania

Faktoring to usługa, która polega na wykupieniu przez firmę faktoringową od przedsiębiorcy wierzytelności, które powstały na skutek sprzedaży towarów lub usług kontrahentowi firmy. Faktura musi przy tym być nieprzeterminowana i wystawiona z odroczonym terminem płatności. Dzięki temu przedsiębiorca nie czeka na pieniądze z faktury, tylko dostaje je zaraz po jej wystawieniu od faktora. Kontrahent z kolei reguluje płatność w terminie na konto faktora.

Przyjrzyjmy się zaletom i wadom faktoringu w stosunku do najpopularniejszych sposobów finansowania firmy.

Faktoring a kredyt

Dzięki kredytowi firma uzyskuje zastrzyk gotówki, który – w zależności od rodzaju kredytu – może przeznaczyć na dowolny (kredyt obrotowy) lub ściśle określony cel (kredyt inwestycyjny). Najczęściej wiąże się z wysokimi kosztami, a firma musi spełnić wiele warunków formalnych, w tym dotyczących zabezpieczenia, by go zaciągnąć. Kredyty zaciągane są najczęściej z myślą o długoterminowych inwestycjach wspomagających realizację przyjętej strategii rozwoju firmy.

Czym na tle kredytu dla firm wyróżnia się faktoring? Przede wszystkim większą dostępnością, zwłaszcza gdy koniunktura gospodarcza słabnie, a banki zaostrzają kryteria przyznawania kredytów. Proces ubiegania się o pożyczkę jest często długi, a sytuacja finansowa firmy dokładnie prześwietlana przez bank. Te w złej kondycji, szans na kredyt nie mają. Wysokość finansowania zależy ściśle od sytuacji finansowej przedsiębiorcy, m.in. zdolności do spłaty zadłużenia, sytuacji finansowej czy wartości i jakości zabezpieczeń.

W przypadku faktoringu zdolność kredytowa przedsiębiorstwa nie ma kluczowego znaczenia, bo liczą się przede wszystkim faktury z odroczonym terminem płatności. Dostęp do pieniędzy jest niemal natychmiastowy, a wysokość finansowania uwarunkowana wielkością i jakością portfela należności przedsiębiorcy. Uzyskane środki można przeznaczyć na dowolny cel. Dodatkowo tego typu usługi nie wymagają zabezpieczenia, na przykład w postaci hipoteki. Z faktoringu mogą więc korzystać również firmy dopiero rozpoczynające działalność, czy w gorszej kondycji finansowej lub borykające się z przejściowymi problemami płynnościowymi. Koszt faktoringu może być niekiedy wyższy niż kredytu, ale nie musimy się martwić podwyżkami stóp procentowych i rosnącymi kosztami obsługi kredytu.

Jedna z najistotniejszych różnic polega na tym, że w przypadku aktoringu pełnego, ryzyko niewypłacalności kontrahenta przejmuje firma faktoringowa. W przypadku kredytu to ryzyko pozostaje po stronie przedsiębiorcy. Warto też wiedzieć, że faktoring nie jest zobowiązaniem tak jak kredyt. Środki z faktoringu nie są pożyczone, firma może traktować je jak własne – po prostu dzięki firmie faktoringowej odzyskuje wcześniej należne jej płatności od odbiorców. Koszt finansowy faktoringu księguje się nie na bilansie, ale jako koszt działalności, co oznacza, że — w przeciwieństwie do kredytów — nie wpływa na zdolność kredytową firmy.

Faktoring a leasing 

Leasing jest niezwykle popularnym rozwiązaniem wśród małych i średnich firm i dobrym, jeśli chcesz sfinansować zakup środków trwałych. Otrzymasz go też łatwiej i szybciej niż kredyt. Polega na rozłożonym w czasie zakupie aktywów takich jak np. samochód, maszyny. Firma leasingowa oddaje leasingowany sprzęt w użytkowanie w zamian za ustaloną opłatę wnoszoną najczęściej co miesiąc. Na koniec umowy przedsiębiorca może wykupić użytkowany sprzęt za część ceny początkowej.

Jak faktoring ma się do leasingu? W odróżnieniu od umów leasingowych lub kredytowych faktoring nie zakłada miesięcznych kosztów finansowania danej inwestycji. A ponieważ, celem leasingów jest opłacanie środków trwałych — poczynając od sprzętu biurowego, przez samochody oraz maszyny i urządzenia, na nieruchomościach kończąc — przedsiębiorca wiąże się z leasingodawcą umową średnio- lub długoterminową. Zaletą tego rozwiązania, jest to, że leasingu — jak faktoringu — nie księguje się na bilansie firmy.

Trzeba jednak pamiętać, że użytkowany sprzęt nadal należy do leasingodawcy, w związku z czym na przedsiębiorcy mogą ciążyć dodatkowe obowiązki. Leasing niewiele też pomoże, gdy pojawią się nierzetelni kontrahenci, którzy zaczynają zalegać z płatnościami, co odbija się na płynności finansowej firmy i jej kondycji.

Faktoring a dotacje lub fundusze VC

Bez wątpienia dotacje dla firm i granty są niezwykle atrakcyjnym sposobem finansowania rozwoju biznesu, nawet w stosunku do faktoringu. Środki te mogą pochodzić z funduszy inwestycyjnych, budżetu państwa i funduszy unijnych. Sporym zainteresowaniem cieszą się zwłaszcza dotacje unijne dla firm. Większość z nich ma charakter bezzwrotny. Minusem jest dość skomplikowane ubieganie się o nie oraz to, że mogą być przeznaczone tylko na ściśle określony cel. Wkrótce powinny być dostępne Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki z nowej perspektywy finansowej UE na lata 2021-2027. Mają głównie wspierać projekty innowacyjne.

Inaczej sytuacja wygląda z funduszami typu venture capital. Wnoszą one do firm na określony czas kapitał inwestorów zewnętrznych. To przede wszystkim szansa dla spółek we wczesnej fazie rozwoju (start-upów), dysponujących innowacyjnym produktami czy usługami, jeszcze niezweryfikowanymi przez rynek.

Fundusze wpuszczane są do firmy najczęściej przez wykup pakietu udziałów. To oznacza, że mają one również wpływ na funkcjonowanie biznesu. Korzystając z faktoringu, przedsiębiorca nie musi zmieniać struktury właścicielskiej firmy, a środki otrzymane od faktora to po prostu pieniądze odmrożone z wystawionych fakturach o dłuższym terminie płatności.

Inne zalety faktoringu 

Na rynku dostępne są różne rodzaje faktoring. Przedsiębiorca może zdecydować się na przykład na faktoring pełny bez regresu, w którym całkowita odpowiedzialność za spłatę należności przez dłużnika przechodzi na faktora. Wtedy faktorant nie musi przejmować się ewentualnymi problemami ze ściągalnością wierzytelności. Wszelkie ryzyko ponosi faktor lub ubezpieczyciel transakcji. A nie jest ono wcale małe. Przeterminowane płatności i zatory płatnicze od dawna są bolączką wielu polskich firm, zwłaszcza z sektora MŚP.

Firmy faktoringowe, jak Bibby Financial Services, oferują też szereg usług dodatkowych, niedostępnych przy innych formach finansowania, m.in. monitoring płatności, windykację, czy weryfikację nowych kontrahentów, w tym zagranicznych.

Bez wątpienia faktoring jest dobrym źródłem finansowania przedsiębiorstw i pozyskania środków na ich prowadzenie oraz dalszy rozwój. Uwolniona, dzięki faktoringowi, gotówka na pewno usprawni zarządzanie finansami firmy i wpłynie na poprawę jej bieżącej kondycji finansowej. Co więcej, nie zwiększy zadłużenia i nie wpłynie na zdolność kredytową przedsiębiorstwa, ponieważ znajduje się po stronie aktywów.

Warto mieć to na uwadze, gdy rozważamy i szukamy dofinansowania firmy. Faktoring, kredyt i leasing nie wykluczają się wzajemnie, a wręcz przeciwnie — mogą się doskonale uzupełniać, by przynieść firmie maksymalne korzyści. Zanim więc podejmiemy właściwą decyzję, warto wziąć pod uwagę całościowy obraz firmy, jej potrzeby i wizję rozwoju.