Faktoring a kredyt — porównanie w świetle najnowszych zmian bankowych

Chociaż znaczenie faktoringu rośnie, przedsiębiorcy czterokrotnie częściej sięgają po kredyt (obrotowy, inwestycyjny, w rachunku) niż faktoring – wynika z najnowszego badania Bibby MSP Index. Jednak gdy gospodarka spowalnia o kredyt coraz trudniej. Rosnące stopy procentowe powodują, że kredyty są coraz droższe, a banki ostro przykręcają kurek z pieniędzmi i zaostrzają kryteria ich przyznawania. W tej sytuacji faktoring może być doskonałym narzędziem wsparcia płynności finansowej. Powodem jest specyficzny profil oceny ryzyka transakcji oraz to, że firmy faktoringowe są bardziej elastyczne niż banki w przyznawaniu dofinansowania firm.

Firmy w coraz większym stopniu odczuwają skutki wojny w Ukrainie — wysokie ceny energii i paliw, galopującą inflację, podwyżki stóp procentowych, rosnące koszty pracy czy kolejne zakłócenia w łańcuchach dostaw. W efekcie maleje konsumpcja, a rosną koszty działalności. Spada sprzedaż i zamówienia w firmach, przedsiębiorcy donoszą o cięciu zatrudnienia, maleją inwestycje, a na firmach coraz bardziej zaczynają ciążyć złe długi. Prognozy gospodarcze, jeśli są rewidowane, to tylko w dół. Zdaniem NBP i Komisji Europejskiej polska gospodarka urośnie w przyszłym roku zaledwie o 0,7 proc., a inflacja zejdzie do celu dopiero w perspektywie kilku lat.

Firmom coraz trudniej

Hamowanie gospodarki przy spadku wpływów i wzroście kosztów odbija się na wskaźniku płynności finansowej wielu firm i może utrudnić lub wręcz uniemożliwić regulowanie przez przedsiębiorcę własnych zobowiązań. Ryzyko jest szczególnie duże w przypadku branż, w których wystawianie faktur z odroczonym terminem jest normą. Długie płatności, a często nawet brak zapłaty za fakturę w terminie powodują, że firmie brakuje wtedy środków na opłacanie własnych rachunków, zobowiązań wobec US, ZUS czy terminowe przelewanie wynagrodzeń dla pracowników. W firmach rośnie zapotrzebowanie na kapitał obrotowy.

Zewnętrzne finansowanie niezbędne

Aby podtrzymać słabnący cash flow, firmy muszą sięgać do zewnętrznych źródeł finansowania. Z jesiennej edycji badania Bibby MSP Index — przeprowadzonego przez Bibby Financial Services — wynika, że z takiego finansowania korzysta aż 70 proc. przedsiębiorców z sektora małych i średnich firm. Przy tym na leasing wskazało 49 proc. badanych, na kredyt obrotowy lub inwestycyjny - 38 proc. respondentów, a linię w rachunku – 18 proc. Korzystanie z faktoringu deklaruje 14 proc. badanych.

W kredytach wieje chłodem

Złe perspektyw gospodarcze, niestety, negatywnie odbijają się na rynku kredytów dla firm. Z ankiety NBP przeprowadzanej w bankach w Polsce wynika, że w drugiej połowie 2022 roku popyt na kredyt inwestycyjny spada w tempie widzianym tylko podczas największych kryzysów finansowych. To zapewne skutek cięć w planowanych inwestycjach. Z ostatniego badania Bibby Financial Services wynika, że zwiększył się odsetek firm, zakładających spadek wydatków na inwestycje – z 20 proc. przed rokiem do 29 proc. w obecnym badaniu.

Z kolei popyt na kredyt obrotowy wciąż jeszcze rośnie, ale już wolniej niż w połowie roku. To pokazuje, że firmom zaczyna jednak brakować pieniędzy na finansowanie bieżącej działalności z powodu m.in. wysokiej inflacji.

Spadek popytu na kredyt to z jednej strony efekt wysokiej inflacji i stóp procentowych, co zwiększa koszty pożyczania pieniędzy, z drugiej jednak – działań samych banków, które zaostrzają  kryteria przyznawania pożyczek. I ta sytuacja w najbliższych miesiącach się nie poprawi. Banki zapowiadają dalszy spadek popytu w większości segmentów rynku kredytowego oraz dalsze zaostrzanie polityki kredytowej wobec firm. Starając się teraz o kredyt, trzeba pamiętać, że ocena zdolności kredytowej będzie surowsza, bank może obniżyć maksymalną kwotę kredytowania czy zażądać dodatkowego zabezpieczenia.

A może faktoring?

Mając utrudniony dostęp do kredytów obrotowych, firmy mogą mieć coraz większy problem z utrzymaniem cash flow. Warto wtedy rozważyć skorzystanie z faktoringu, którego popularność szybko rośnie. Z danych Polskiego Związku Faktorów wynika, że w ciągu pierwszych sześciu miesięcy 2022 roku firmy faktoringowe w Polsce zanotowały blisko 34% wzrost sfinansowanych wierzytelności r/r.

Co to faktoring? Usługa polega na finansowaniu przez faktora (firmę faktoringową) należności (faktur sprzedażowych) przysługujących przedsiębiorcy z tytułu sprzedaży produktów czy usług. Dzięki temu firma nie musi czekać na pieniądze z wystawionych faktur o długim terminie płatności, tylko otrzymać je od razu od firmy faktoringowej. Dłużnik reguluje potem swoje zobowiązania wobec faktora. Pozwala to firmie poprawić swoją płynność finansową, zdobyć środki na bieżące funkcjonowanie, a nawet ułatwić finansowanie niezbędnych inwestycji i dalszy rozwój.

Faktoring a kredyt

Faktoring czy kredyt obrotowy pozwalają firmie pozyskać środki na prowadzenie działalności. Różnic przemawiających na korzyść  faktoringu jest jednak znacznie więcej i widać je szczególnie wyraźnie, gdy gospodarka wpada w tarapaty. 

Przede wszystkim w faktoringu nie stosuje się bankowych wskaźników oceny zdolności kredytowej. Dla faktora bardziej istotne jest to, że firma posiada grupę stałych odbiorców swoich usług lub produktów niż jej historia kredytowa i bieżąca sytuacja finansowa. Z tego rodzaju finansowania mogą więc skorzystać nawet przedsiębiorstwa, które mają już jakiś poziom zadłużenia, obniżoną zdolność kredytową, czy właśnie borykają się z przejściowymi problemami płynnościowymi. Także te, które istnieją na rynku od niedawna, bo o kredycie dla nowych firm można w tej sytuacji zapomnieć. W przeciwieństwie do kredytu faktoring cechują też uproszczone formalności i szybki proces rozpatrywania wniosku, a pieniądze można otrzymać od razu. 

W przypadku kredytu wysokość finansowania zależy ściśle od sytuacji finansowej przedsiębiorcy, m.in. zdolności do spłaty zadłużenia, sytuacji finansowej czy wartości i jakości zabezpieczeń. W faktoringu wysokość finansowania zależy od obrotów, a uzyskane środki można przeznaczyć na dowolny cel. Faktoring nie wymaga też zabezpieczenia, na przykład w postaci hipoteki.

Trzeba również pamiętać, że wraz ze wzrostem inflacji i stóp procentowych, koszty kredytu też idą w górę. Przy faktoringu te koszty nie będą dla przedsiębiorcy zaskoczeniem, ponieważ opłaty faktoringowe nie są powiązane bezpośrednio z inflacją i przedstawiane są w momencie podpisywania umowy.

Dodatkowe usługi w faktoringu

Istotną zaletą faktoringu dla przedsiębiorcy może być to, że o ile w przypadku kredytu pieniądze pożyczamy z banku, to faktoring przyspiesza pozyskanie należnych środków z nieprzeterminowanych faktur z odroczonym terminem płatności. To wpływa też na sposób księgowania tych środków. Koszt finansowy faktoringu księguje się nie na bilansie, ale jako koszt działalności, co oznacza, że — w przeciwieństwie do kredytów — nie wpływa na zdolność kredytową firmy i nie utrudni kredytowania w przyszłości.

Kolejnym plusem jest to, że korzystając z faktoringu pełnego, ryzyko niewypłacalności kontrahenta przejmuje firma faktoringowa. W przypadku kredytu to ryzyko pozostaje po stronie przedsiębiorcy. Firma faktoringowa pomoże też w weryfikacji potencjalnych, nowych kontrahentów, a gdy zajdzie potrzeba w windykacji należności.

By przetrwać okres gospodarczego spowolnienia, wielu przedsiębiorców nie ma wyboru i musi posiłkować się zewnętrznym finansowaniem. Faktoring w takiej sytuacji może być dla firmy strzałem w dziesiątkę.